Η Γέφυρα της Σαρακήνας
Λίγο πιο έξω από την Καλαμπάκα, με κατεύθυνση προς Τρίκαλα, και σε απόσταση περίπου 8 χιλιομέτρων βρίσκεται η ιστορική κοινότητα της Σαρακήνας.
Εκεί υπάρχει και το περίφημο πέτρινο γεφύρι της Σαρακήνας, που χτίστηκε τον 14ο αιώνα και εξυπηρετούσε την συγκοινωνία των χωριών της Πίνδου και του Ασπροποτάμου.
Σύμφωνα με την παράδοση, η γέφυρα είχε αποκοπεί σε τρία σημεία από τους κλέφτες που ήθελαν να ανακόψουν την προέλαση του Αλή Πασά προς τα χωριά της Θεσσαλίας. Εκεί έγινε και η περίφημη μάχη της 6ης Απριλίου 1878 με τους Τούρκους.
Η γέφυρα στην αρχική της μορφή διέθετε έξι πλήρως ημικυκλικά τόξα, από τα οποία σήμερα σώζονται τα τέσσερα, αλλά έχει υποστεί πολλές ανακατασκευές και προσθήκες, όχι μόνο για να διασωθεί αλλά και για να εξυπηρετήσει τις σύγχρονες ανάγκες μετακίνησης, καταστρέφοντας την αισθητική και την αρχιτεκτονική της.
Το κατάστρωμα της γέφυρας διαπλατύνθηκε και επιστρώθηκε με τσιμέντο για να διευκολύνει τα αυτοκίνητα, όμως η διάβρωση από τον χρόνο και το νερό σε συνδυασμό με την διέλευση βαρέων οχημάτων, θέτουν σε κίνδυνο την ήδη κακή κατάσταση της πιο αξιόλογης πολύτοξης γέφυρας του νομού Τρικάλων.
Ο Αγ. Στέφανος, ο Αγ. Χαράλαμπος και το μετσοβίτικο τέμπλο
Το παλιό καθολικό της Μονής Αγίου Στεφάνου είναι ιδιαίτερα επιβλητικό και κτίστηκε το 1350.
Το επιχρυσωμένο τέμπλο του, με καλλιτεχνικές παραστάσεις φυτών και ζώων, καταλήγει στο πάνω μέρος σε σταυρό. Το κοσμούν φορητές εικόνες ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίζει αυτή του πρωτομάρτυρα και αρχιδιακόνου Στεφάνου.
Ο σημερινός Ναός του Αγίου Χαραλάμπους (του 1798), είναι αγιορείτικου τύπου και κοσμείται με θαυμάσια ξυλόγλυπτα.
Το τέμπλο του νέου καθολικού του Αγίου Χαραλάμπους, διαθέτει περίτεχνη διακόσμηση με φυτά, ζώα και ανθρώπους. Είναι από τα πιο ωραία τέμπλα που σώζονται στην Ελλάδα Το έφτιαξαν στα 1814 Μετσοβίτες ταλιαδόροι και μάλιστα λέγεται ότι κόστισε 1.000 γρόσια! Η ψυχή από την άλλη νιώθει δέος μπροστά στην θαυματουργή κάρα του Αγίου Χαραλάμπους. Αυτός άλλωστε είναι και ο λόγος που κάνει τους περισσότερους πιστούς να φτάνουν στη μονή.
Πως βρέθηκε όμως η κάρα εδώ; Στα 1487, ο Δραγομίρος, ο οποίος ήταν συγγενής του ηγεμόνα Βλαχίας Βλαδισλάβου και είχε το αξίωμα του μέγα Βόρνικου, δώρισε την κάρα. Τότε ήταν που το μοναστήρι απέκτησε και δεύτερο τιμώμενο άγιο και καθολικό που αφιερώθηκε στη μνήμη του Αγίου Χαραλάμπους.
Ο μαρμάρινος άμβωνας της Θεοτόκου
Βρίσκεται στην σκιά των Μετεώρων, μακριά από το τουριστικό κύμα που σαρώνει την πόλη και είναι άγνωστη στο ευρύ κοινό.
Ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Καλαμπάκα, στα ΒΑ τμήμα πόλης, αποτελεί βυζαντινό μνημείο και είναι ο μοναδικός χριστιανικός ναός της χώρας μας με μαρμάρινο άμβωνα στο κέντρο του, κιβώριο που στεγάζει την Αγία Τράπεζα και σύνθρονο.
Η εκκλησία χτίστηκε μεταξύ 10ου και 11ου αιώνα πάνω στα ερείπια παλαιοχριστιανικού ναού και αποτέλεσε την Μητρόπολη της Επισκοπής Σταγών, μέχρι το 1954. Είναι βασιλική, τρίκλιτη, με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος. Στο κέντρο του ναού δεσπόζει ο μαρμάρινος άμβωνας με δυο σκάλες, μια στην δύση και μια στην ανατολή. Οι μαρμάρινες πλάκες που τον κοσμούν χρονολογούνται προ 7ου αιώνα, πιθανόν απομεινάρια του άμβωνα που υπήρχε στον παλαιότερο ναό. Αριστερά του Αγίου Βήματος και σε βάθος 25 εκατοστών, έχει βρεθεί τμήμα ψηφιδωτού που ανήκει στον προγενέστερο ναό. Οι τοίχοι του είναι διακοσμημένοι με τοιχογραφίες που χρονολογούνται από τον 12ο μέχρι τον 16ο αιώνα και αναπαριστούν σκηνές της χριστιανικής ζωής και των Αγίων.
Το καμπαναριό της εκκλησίας είναι κατασκευασμένο το 1887 και το ξυλόγλυπτο και ελαφρώς επίχρυσο τέμπλο του πιθανότατα τον 17ο αιώνα.
Άγιος Γεώργιος Μαντηλάς
Τα χρώματα από τα μαντήλια σπάνε την αυστηρή όψη του γκρίζου βράχου. Ανεμίζουν στα ερείπια της μονής του Μαντηλά (14ου αιώνα) στο βράχο του Αγίου Πνεύματος, 30 μέτρα πάνω από το έδαφος..
Σύμφωνα με το μύθο κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ένας αγάς που έκοβε ξύλα στα ριζά του βράχου, τραυματίστηκε με το τσεκούρι του. Η μουσουλμάνα γυναίκα του έβγαλε τη μαντήλα της, του έδεσε την πληγή και προσευχήθηκε στον Άγιο Γεώργιο για να γίνει καλά. Η προσευχή εισακούστηκε και εκείνη αφιέρωσε τη μαντήλα της στον Άγιο.
Εις ανάμνηση του γεγονότος αυτού κάθε χρόνο στη γιορτή του Αγ. Γεωργίου οι νέοι της περιοχής αναρριχώνται στο βράχο, κρεμάνε νέα μαντήλια και μοιράζουν στους πιστούς αυτά της προηγούμενης χρονιάς για φυλακτό.
Δούπιανη (ή Ντούπιανη)
Ο βράχος μπορεί να είναι ο αγαπημένος των περισσότερων –αρχάριων κυρίως– αναρριχητών αλλά η αξία του είναι πολύ μεγαλύτερη: το εκκλησάκι της Θεοτόκου της Δούπιανης που βρίσκεται στη βάση του αποτελεί το πρώτο κέντρο λατρείας του οργανωμένου μοναχισμού στα Μετέωρα.
Εδώ κατέφτασαν οι πρώτοι ασκητές που άφησαν το Άγιον Όρος λόγω επιδρομών. Στο αποκαλούμενο «Κυριακό» ή «πρωτάτο» της Σκήτης των Σταγών ή Δούπιανης, μαζεύονταν κάθε Κυριακή (μιλάμε για τον 12ο αιώνα) οι αναχωρητές όλων των ασκηταριών και των σπηλαίων της περιοχής για να προσευχηθούν. Ο μικρός ναός διατηρείται σε καλή κατάσταση και φιλοξενεί ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες από τις αρχές του 13ου αιώνα.
Στον πύργο (όπως αποκαλούν οι ντόπιοι τα βράχια) της Δούπιανης ο ιερομόναχος Νείλος (μεγάλη μορφή, και «Πρώτος της Σκήτης Σταγών) έκτισε τη μονή του Αγίου Δημητρίου Μυροβλήτου και τη μονή Παντοκράτορος, ερείπια των οποίων αχνοφαίνονται στο βράχο.
Αδράχτι
Είναι το σχήμα του που του έδωσε το όνομα αυτό. Αν σας είναι οικεία η εικόνα της γιαγιάς να γνέφει με το χέρι και να τυλίγει το νήμα στο αδράχτι θα καταλάβετε αμέσως για πιο βράχο μιλάμε.
Βρίσκεται πίσω από το Καστράκι και παρόλο που είναι πιο χαμηλός –μόλις 40 μέτρα– από τους βράχους θηρία που το περιβάλουν, τη Σουρλωτή, το Μόδι, την Αγιά και το Πυξάρι, ξεχωρίζει λόγω του βελονοειδούς του σχήματος. Από εδώ ξεκινά ημιαναρριχητική διαδρομή για την κορυφή της Αγιάς, ενώ πολύ κοντά του βρίσκεται ο Τύμβος, η περιοχή δηλαδή όπου λέγεται πως είναι θαμένοι οι υπερασπιστές του κάστρου του Καστρακίου.