Ζαγοροχώρια

Το Ζαγορίσιο Σπίτι 

Οι Ζαγορίσιοι από παλιά, είχαν να αντιμετωπίσουν τη σκληρότητα του κλίματος και του χώρου. Ένας συνεχής αγώνας χαρακτήριζε τις σχέσεις ανθρώπου και χώρου. Τα σπίτια λοιπόν είναι δεμένα πολύ με το τοπίο, την ψυχοσύνθεση και τον τρόπο ζωής των κατοίκων της περιοχής.

Το Ζαγορίσιο σπίτι έχει αμυντικό χαρακτήρα για τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες και τις επιδρομές – ληστείες. Είναι κυρίως διώροφο ή τριώροφο, με σχήμα απλό χωρίς ιδιαίτερη διακόσμηση στις εξωτερικές επιφάνειες. Οι πέτρες ης στέγης έχουν την ίδια υφή και χρώμα με αυτές της τοιχοποιίας.

Μορφολογικές διαφορές παρατηρούνται ανάμεσα στο Ανατολικό και το Δυτικό Ζαγόρι.
  
Στο Ανατολικό Ζαγόρι το ύφος των σπιτιών είναι λιγότερο βαρύ, με εξώστες ανοικτούς ή κλειστούς, πιο μεγάλο γείσο και περισσότερη χρήση ξύλου λόγω των δασικών εκτάσεων. Η μαύρη πέτρα κυριαρχεί στην τοιχοποιία.

Στο Δυτικό Ζαγόρι τα σπίτια έχουν αυστηρό ύφος σε συνδυασμό με τους μαύρους γκριζογάλανους βράχους και τις λευκές ασβεστολιθικές πέτρες.

Στο Κεντρικό Ζαγόρι το ύφος των σπιτιών είναι ανάμεικτο από τους δύο παραπάνω τύπους σπιτιών.

Η πέτρα αποτελεί το βασικό δομικό υλικό και διακρίνεται στα παρακάτω είδη: α) ασβεστόλιθος λευκός ή γκρι ανοικτός για τοιχοποιίες, πλακοστρώσεις κ.α., β) γρανιτοειδής σε σκούρο γκρι ή γαλαζωπό, γ) πορώδης ασβεστόλιθους για τρούλους, θόλους, φούρνους. Η τοιχοποιία έχει πάχος 60 – 70 εκ. και χωρίζεται με οριζόντια διαζώματα από ξυλοδεσιές (καδρόνια πελεκητά δρύινα ή κέδρινα). Χρήση του ξύλου συναντάται στα ταβάνια, πατώματα, κουφώματα, ξυλοδεσιές και εσωτερική διακόσμηση. Η ξυλεία είναι από καρυδιά, οξιά, κέδρο, έλατο, πεύκο, δρυ, αγριοκαστανιά.

Μεσοχώρι (Πλατεία) 

Όλα τα χωριά της περιοχής του Ζαγορίου είναι μονοκεντρικά. Το μεσοχώρι (πλατεία) του χωριού είναι το κέντρο, φύσει και θέσει, του χωριού. Είναι το όριο που διαχωρίζει το χωριό σε πάνω και κάτω μαχαλά.

Εκεί κοντά βρίσκεται συνήθως η κεντρική εκκλησία του χωριού, τα καφενεία και το σχολείο του χωριού. Εκεί οδηγούν όλα τα σοκάκια, όλα τα πετρόκτιστα καλντερίμια.
Σε κάθε μεσοχώρι υπάρχει και ένας πλάτανος, κανόνας για κάθε Ζαγοροχώρι. Κάτω από το δροσερό του ίσκιο πραγματοποιούνται όλες οι πολιτιστικές εκδηλώσεις με αποκορύφωμα το πανηγύρι του χωριού.

Όλα τα μεσοχώρια είναι πλακόστρωτα με τα περισσότερα από αυτά να έχουν πεζούλια γύρω - γύρω καθώς και πεζούλι γύρω από τον πλάτανο.