Ζαγοροχώρια

Η Ήπειρος από τα πρώιμα χρόνια της παρουσίας των ελληνικών φύλων έπαιζε σημαντικό ρόλο στην παράδοση και την κοινή τους συνείδηση. 

Δεν είναι τυχαίο ότι εκεί βρίσκεται το δεύτερο σημαντικότερο ιερό όλων των Ελλήνων, το περίφημο Μαντείο της Δωδώνης. Εξάλλου, ο ποταμός Αχέροντας, το ποτάμι των νεκρών ψυχών της ελληνικής μυθολογίας, διατρέχει την περιοχή. Πρόσφατα έχει βρεθεί και ανασκάφηκε το Νεκρομαντείο στις εκβολές του ποταμού.

Τέλος, η παρουσία πολυάριθμων λακκοειδών τάφων που χρονολογούνται στο 3000 π.Χ. περίπου, αναμφίβολα δείχνει τις σχέσεις της Ηπείρου με τους Μυκηναίους.

Ο Αχέροντας Ποταμός 

Ο Αχέρων ή Αχέροντας ποταμός, ήταν ο δρόμος για τον κάτω κόσμο, το σκοτεινό βασίλειο του θεού Πλούτωνα ή αλλιώς Άδη που σημαίνει αόρατος στα αρχαία ελληνικά.

Ο Αχέρων Ποταμός πήρε το όνομα από τη λέξη άχος - λύπη, Αχέρων - χωρίς χαρά, ποταμός της λύπης, είναι από τους πιο διάσημους παγκοσμίως, όχι τόσο για το μέγεθός του, αλλά εξ αιτίας του μεταφυσικού περιεχομένου των μυθολογικών πληροφοριών που κουβαλάει στα νερά του. Άλλες ονομασίες του ποταμού είναι Φαναριώτικος και Καμαριώτικο ποτάμι.

Στην αρχαιότητα πίστευαν ότι ο Αχέροντας αποτελεί τον ποταμό εκείνο, τον διάπλου του οποίου έκανε, σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία ο «ψυχοπομπός» Ερμής παραδίδοντας τις ψυχές των νεκρών στον Χάροντα, για να καταλήξουν στο βασίλειο του Άδη.

Η κάθε ψυχή, περνώντας από το πορθμείο του Χάροντα, έπρεπε να δώσει από έναν οβολό για τη μεταφορά, ενώ αξιοσημείωτη είναι η περίπτωση του Μένιππου, τον οποίο αναφέρει ο Λουκιανός, ως τον μοναδικό που διέσχισε τον Αχέροντα χωρίς να πληρώσει. Στο δρόμο του ο ποταμός διασταυρωνόταν με τους Πυριφλεγέθοντα και Κωκυτό, στο σημερινό χωριό Μεσοπόταμος, στο σημείο όπου βρίσκεται το αρχαίο Νεκρομαντείο του Αχέροντα, το οποίο προωθούσε την επικοινωνία με τις ψυχές.

Αχέρων, Κωκυτός και Πυριφλεγέθων συναποτελούσαν τους τρεις ποταμούς του Άδη, και οι τρείς με θλιβερά ονόματα (Αχέρων = χωρίς χαρά, Πυριφλεγέθων = πύρινος, Κωκυτός = θρήνος) συμβολίζοντας την θλίψη και τους θρήνους του θανάτου και δίνοντας το συμβολισμό της πύρινης κολάσεως, όπως διατηρείται και σήμερα στην Χριστιανική θρησκεία.

Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση τα νερά του ποταμού ήταν πικρά καθώς ένα "στοιχειό" (τέρας) που ζούσε στις πηγές του δηλητηρίαζε τα νερά. Ο Άγιος Δονάτος, πολιούχος της Μητρόπολης Παραμυθιάς Θεσπρωτίας, σκότωσε το στοιχειό και τα νερά του Αχέροντα έγιναν γλυκά. Έτσι πήρε και το όνομά του το χωριό Γλυκή.

Ένα ενδιαφέρον στοιχείο από την αρχαία Ελληνική μυθολογία που μαρτυρά την συνέχεια αυτής στην σύγχρονη πλέον λαϊκή παράδοση είναι το ότι, κατά την τιτανομαχία οι Τιτάνες έπιναν νερό από τον Αχέροντα για να ξεδιψάσουν γεγονός που προκάλεσε την οργή του Δία ο οποίος μαύρισε και πίκρανε τα νερά του. Γι’ αυτ’ο ο ποταμός ονομάζεται και Μαυροπόταμος.