ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

Έτσι ο Κάσσανδρος, αφού κυριάρχησε στη μάχη των διαδόχων, παντρεύτηκε την ετεροθαλή αδερφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τη Θεσσαλονίκη, και ίδρυσε προς τιμήν της την πόλη, ενώνοντας 26 μικρούς οικισμούς, που υπήρχαν εκεί γύρω.

Σε λιγότερο από δύο αιώνες από την ίδρυσή της, η Θεσσαλονίκη, όπως και όλη η Μακεδονία, κατακτήθηκαν από τους Ρωμαίους.
Το 148 π.Χ. ήταν η πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής επαρχίας της Μακεδονίας. Λίγο αργότερα οι Μακεδόνες Έλληνες στηρίζουν τη ρωμαϊκή κυριαρχία και μαζί της αντιμετωπίζουν τους λαούς που έφταναν συχνέ έξω από τα περίφημα τείχη της και προσπαθούσαν να την κατακτήσουν.
Το 42 π.Χ. η Θεσσαλονίκη ανακηρύσσεται ελεύθερη πόλη (citivas libera) και αρχίζει για αυτήν μια νέα περίοδος ειρήνης και ευμάρειας.

Μισό αιώνα πριν από τη γέννηση του Χριστού, ζει στην Θεσσαλονίκη ο Ρωμαίος ρήτορας Κικέρων. Η περίφημη μεγάλη Εγνατία οδός για τους ταξιδιώτες που πήγαιναν από τη Ρώμη στην Ανατολή ή γύριζαν στη Δύση, περνάει δίπλα της, ενώνοντας την Αδριατική με την Κωνσταντινούπολη.
Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έφτανε πια στο τέλος της. Δημιουργούνται δύο μεγάλες δυνάμεις, με τον Λικίνιο στη Δύση και τον Κωνσταντίνο στην Ανατολή.

Ο Μέγας Κωνσταντίνος επιλέγει τη Θεσσαλονίκη ως έδρα της μεγάλης αναμέτρησής του με το Λικίνιο.
Κατασκευάζει το νέο λιμάνι της πόλης και αναγνωρίζει τον Χριστιανισμό ως επίσημη θρησκεία του κράτους.
Εκείνη την περίοδο η Θεσσαλονίκη αποκτά σημαντικούς βυζαντινούς ναούς, αρκετούς από τους οποίους θα συναντήσει ο επισκέπτης στο σημερινό περίπατό του στη πόλη. Στους αιώνες που ακολούθησαν η Θεσσαλονίκη υποφέρει από τις επιδρομές των Γότθων, των Περσών, των Αράβων και των Τούρκων, χωρίς ποτέ να χάσει το χαρακτήρα της. Τη σώζουν τα μεγάλα τείχη της από τα οποία αρκετά τμήματά τους υπάρχουν σήμερα και στεφανώνουν την πόλη.

Το 1185 η Βυζαντινή Αυτοκρατορία δεν μπόρεσε να εμποδίσει την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης από τους Νορμανδούς.
Λίγα χρόνια αργότερα έρχονται οι Φράγκοι και στα 1224 μ.Χ. η πόλη καταλαμβάνεται από τον Θεόδωρο Δούκα Κομνηνό και ανακηρύσσεται πρωτεύουσα του Δεσποτάτου της Ηπείρου.

Μετά, θα γνωρίσει την απειλή των Καταλανών, ενώ από το 1300 μ.Χ. διανύει το χρυσό της αιώνα.
Ζει μια ιδιόμορφη αυτονομία και αυτοδιοίκηση. Είναι πολυάνθρωπη, με οικονομία ισχυρή, πνευματική και καλλιτεχνική ζωή, λαμπρά μνημεία, περίτεχνα διακοσμημένες εκκλησίες, εργοστάσια χαλκού, σιδήρου, μολύβδου, χαρτιού κ.α.

Η πνευματική της αναγέννηση στηρίζεται σε μια σειρά από σημαντικούς ρήτορες, θεολόγους, φιλοσόφους, νομικούς και αγιογράφους με σημαντικό έργο εκείνη την περίοδο.
Ο Γρηγόριος Παλαμάς, ο Νικόλαος Καβάσιλας, ο νομικός Κωνσταντίνος Αρμενόπουλος, ο Θωμάς Μάγιστρος και ο αγιογράφος Εμμανουήλ Πανσέληνος βρίσκονται εδώ και δημιουργούν.
Το 1430 μ.Χ. οι Οθωμανοί κατακτούν την πόλη και αναγκάζουν, όσους από τους κατοίκους γλιτώνουν τη σφαγή, να την εγκαταλείψουν.

Για αρκετά χρόνια, μετά τον 16ο αιώνα, η πόλη αναπτύσσεται ξανά και οι κοινότητες που την απαρτίζουν ζουν αρμονικά. Η Θεσσαλονίκη είναι πόλη πολυάνθρωπη, συναρπαστική και κοσμοπολίτικο κέντρο της εποχής.

Η ελληνική αστική τάξη που διαμορφώνεται σιγά-σιγά ως το 18ο αιώνα δίνει στη Θεσσαλονίκη την αίγλη του μεγάλου εμπορικού κέντρου.
Στο τέλος του 19ου αιώνα η Θεσσαλονίκη συνδέεται σιδηροδρομικά με τα Σκόπια και από εκεί με την Ευρώπη. Επίσης, με τη σημερινή Αλεξανδρούπολη και την Κωνσταντινούπολη. Εγκαθίστανται τα πρώτα ιππήλατα τραμ, οι πρώτες βιομηχανίες και το φωταέριο.
Η Θεσσαλονίκη αποκτά την όψη μιας κοσμοπολίτικης ευρωπαϊκής πόλης. Οι Έλληνες είναι πλέον το συντριπτικά κυρίαρχο τμήμα του πληθυσμού της.

Η ελεύθερη Ελλάδα, στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα, υπερασπίζεται με πολλές θυσίες τις εθνικές της διεκδικήσεις με κέντρο το Ελληνικό Γενικό Προξενείο της Θεσσαλονίκης.
Όμως τα μηνύματα για την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας είναι φανερά. Στις 26 Οκτωβρίου 1912, την ημέρα της γιορτής του προστάτη της Αγίου Δημητρίου, η Θεσσαλονίκη ελευθερώνεται από τον ελληνικό στρατό και ενώνεται με την Ελλάδα μετά από πέντε αιώνες τουρκικής κατοχής.

Λίγα χρόνια αργότερα, μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, το 1922, και την ανταλλαγή των πληθυσμών με την Τουρκία, η Θεσσαλονίκη υποδέχεται το μεγαλύτερο μέρος των προσφύγων, πολλοί από τους οποίους είχαν ποντιακή καταγωγή και αποτέλεσαν αργότερα σημαντικούς παράγοντες στην οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη της πόλης.