Παλαμήδι

Οικοδομημένο στο ψηλό λόφο στα ανατολικά της Ακροναυπλίας, σε ύψος 216 μέτρων συνδέεται με το μυθολογικό παρελθόν της εποχής.

Ο λόφος υποτίθεται πως είχε οχύρωση στα προϊστορικά χρόνια. Το σημερινό, όμως, φρούριο αποτελεί δημιούργημα των Βενετών στις αρχές του 18ου αιώνα. Βεβαιωμένο παραμένει μόνο πως στα βόρεια κράσπεδα του λόφου είχαν ταφεί Μυκηναίοι, όπως έδειξε η ανακάλυψη των πλούσια κτερισμένων λαξευτών τάφων.

Το φρούριο ορθώθηκε μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα αντικατοπτρίζοντας στην οχύρωσή του όχι μόνο τις απαιτήσεις της εποχής για μια αποτελεσματική άμυνα αλλά και τα «ταραγμένα» οράματα των κατακτητών της περιοχής που στήριξαν στα τείχη του την τελική επικράτησή τους. 

Κατασκευασμένο ex novo το Παλαμήδι με τα συγκροτήματα των οχυρών του και τους φοβερούς προμαχώνες του συγκεντρώνει όλα τα χαρακτηριστικά της εξέλιξης της οχυρωματικής αρχιτεκτονικής του 18ου αι. και δεν παύει να προκαλεί το θαυμασμό.
Μια ψηλή ανηφορική κλιμακωτή άνοδος, σκεπασμένη με θολωτή στέγη σε ορισμένα σημεία και ενισχυμένη με μικρές πολεμίστρες, οδηγούσε στο φρούριο από τα βορειοδυτική πλευρά. Σήμερα φθάνει κανείς άνετα από τον ασφαλτόδρομο, που φέρνει στην ανατολική του πλευρά.

Οι προμαχώνες του (τάπιες) άλλαζαν ονόματα ανάλογα με τους κύριους του. Ο ένας από τους προμαχώνες πήρε το όνομα του Προβλεπτή Σαγρέδου, ενώ η εκκλησία που είχε κτιστεί στα 1712 ήταν αφιερωμένη στον Άγιο Γεράρδο Σαγρέδο. 

Οι προμαχώνες είναι σήμερα γνωστοί με τα αρχαιοελληνικά ονόματά τους. Στο χαμηλότερο σημείο είναι ο προμαχώνας «Αχιλλέας». Στον «Επαμεινώνδα» είναι εντοιχισμένα τουρκικά σύμβολα, ενώ κάτω από το «Θεμιστοκλή» ρίχτηκαν στο γκρεμό από τον τούρκο πασά οι Αρβανίτες, που είχαν έρθει να βοηθήσουν τους Τούρκους στην αντιμετώπιση του ξεσηκωμού των Ελλήνων την περίοδο των Ορλωφικών (1779). Απ’ αυτό το γεγονός λέγεται πως ονομάστηκε η παραλία Αρβανιτιά. Στον «Μιλτιάδη» φυλακίστηκε ο Κολοκοτρώνης τη περίοδο της Αντιβασιλείας. Ο καλύτερα διατηρημένος και ο ψηλότερος είναι ο προμαχώνας του Αγίου Ανδρέα, με το ομώνυμο εκκλησάκι, που αγναντεύει επιβλητικά την πόλη. Εδώ στεγαζόταν το Φρουραρχείο.

Οι προμαχώνες συνδέονται μεταξύ τους με τείχος εκτός από τον «Αχιλλέα» και τον «Μιλτιάδη», που συγκροτούν ανεξάρτητες ενότητες.
Τα κελιά χρησιμοποιήθηκαν σαν φυλακές και τόπος εκτέλεσης των βαρυποινιτών μέχρι τα νεότερα χρόνια (1840 – 1920).